© pixabay
"Шөлдегі киттер алқабы". Мысырлықтар демалатын Вади әл-Райан қорығы жайлы не білесіз?
Мысыр – осы күні қазақстандықтар үшін ең қолжетімді бағыттардың бірі. Бұл африкалық елдегі туристерді қызықтыратын жер елдің ең көне қаласы - Гиза. Ал көне бейіттер мен Хеопс пирамидасы туралы көпшілік бұрыннан білетін болса, жақын жерде орналасқан шөлдегі оазис туралы бірі білсе, бірі білмейді. Kaz.tengritravel.kz порталы Aviata.kz сервисімен бірге миллиондаған жылдар бұрын ежелгі киттер жүзген Вади әл-Райан қорығы жайлы баяндайды. Дәл осы жерде мысырлықтардың өздері де демалғанды ұнатады.
Бұл ғажап жер Каирден шамамен екі сағаттық жерде, Хеопс пирамидасынан оңтүстік-батысқа қарай 150 шақырым жерде орналасқан. Міне, шексіз Сахараның ортасында көлдері мен сарқырамасы бар нағыз оазис. Вади әл-Райан – Файюм провинциясындағы бірегей табиғи протекторат. Әрине, бұл жер ЮНЕСКО-ның Бүкіләлемдік мұралар тізіміне енгізілген.
Вади әл-Райан. Фото © Shutterstock
Қызық дерек
Вади әл-Райан - шөлге немесе Сахараға кіретін қақпа. Шын мәнінде араб тілінен аударғанда ṣahra немесе ṣaḥārā "шөл" дегенді білдіреді. Осы жерден басталып, бүкіл континент бойынша батысқа қарай созылады.
Файюм провинциясындағы Сахара құмдары. Фото © Shutterstock
Бір қызығы, Вади әл-Райанда шетелдік саяхатшылар аз, мұнда жергілікті халық жиі келеді. Көбінесе астанадан келеді. Мысырлықтардың өздері үшін ежелгі ата-бабалардың қолдан жасаған жәдігерінен гөрі елдің табиғат ғажайыптары тартымдырақ сияқты. Шынында да, егер сіз әлеуметтік желілерде Wadi El-Rayan деп терсеңіз, суреттерде тек мысырлықтар. Бір таңқаларлығы, олар мұнда серфинг пен жүзу сияқты судағы ойын-сауық түрлері үшін келеді. Біз сізге бұл туралы міндетті түрде ретімен айтып береміз. Сонымен, Вади әл-Райан деген не және мысырлықтар мұнда не үшін келеді?
Көлемі екі елдің аумағына тең қорық
Бұл аймақта өз әскерімен бірге өмір сүрген король Әл-Райан ибн әл-Уалидтің атымен аталған Вади әл-Райан жер шарының құпиясын ұзақ жылдар бойы сақтаған жас қорық. Аумағына екі Сингапур мемлекеті еркін сыйып кететін аймақ 32 жыл бұрын ресми түрде құжатталған. Қорық бірден Мысырдағы ең тартымды орындардың біріне айналды.
Киттер алқабы. Фото © Shutterstock
Вади әл-Райан жеті бөліктен тұрады: жоғарғы және төменгі көлдер, Әл-Райан бұлақтары, Әл-Райан сарқырамасы, Әл-Модавара тауы (немесе араб тілінде Джабал-эль-Модавара), Әл-Райан тауы. Райан (Джабаль-әл-Райан) және Вади әл-Хитан (Киттер алқабы). Бұл аймақтардың барлығы оазистер, таулар, жартастар мен сарқырамалар сияқты таңғажайып ландшафттарға толы.
Посмотреть эту публикацию в Instagram
Мұнда Мысырдың жабайы табиғатын көруге болады. Мысалы, жойылып кету қаупі бар жануарлар: ақ және мысырлық қарақұйрықтар, арктикалық түлкілер мен қалқанқұлақ түлкілер, сонымен қатар сирек қоныс аударатын құстар мен бүркіттер, сұңқарлардың алуан түрлері.
Карун көліндегі қоқиқаз, Вади әл-Райан. Фото © Shutterstock
Қорықтың кіре берісінен 15 шақырым жерде Сахарадағы жалғыз сарқырама бар.
Посмотреть эту публикацию в Instagram
Ол Райан сарқырамасы деп аталады. Мысырлықтар үшін бұл суретке түсетін сүйікті орын, бірақ олар атап өткендей, биліктің назар аудармауы сарқыраманың сырт келбетінен айқын байқалады.
Посмотреть эту публикацию в Instagram
"Турист үшін бұл жақсы көрініс емес. Біз мұнда көп уақыт өткізбей, қорықтың басқа бөліктеріне өтуге кеңес береміз", - дейді қорықтағы гид.
Райан сарқырамасы. Фото © Shutterstock
Сарқырамадан бес шақырым жерде ерекше тау Джабаль-әл-Модавара орналасқан. Аса биік емес, бірақ одан шөл мен шағын көлдің әдемі көрінісі ашылады.
Бұл жерді әсіресе мысырлықтар жақсы көреді, өйткені құмда серфинг үшін тамаша жағдайлар бар. Бұл құмдағы ойын-сауық үшін ғана сізге турға тапсырыс беруге болады. Бірақ білетін мысырлықтар мұнда тақтайшаларын алып келеді.
Посмотреть эту публикацию в Instagram
Посмотреть эту публикацию в Instagram
"Бұл жер сенің жабырқау көңіл-күйіңді 180 градусқа өзгерте алады. Қиын күнімді өткергеніме қарамастан, тақтаға отырып, құммен сырғанай бергенімде, күлкімді жасыра алмадым", - деп жазады құм бойындағы сырғанаушының бірі.
Посмотреть эту публикацию в Instagram
Жеткілікті сырғанаған соң, сіз шығысқа қарай 30 шақырым жүріп, Киттер алқабына кіре аласыз.
Вади әл-Хитан – Киттер алқабы
Вади-әл-Хитан қорық бөліктерінің бірі және палеонтологияның нағыз ескерткіші болып табылады. Мұнда тек жергілікті ғана емес, шетелдік туристер де келгенді ұнатады. Ал археологиялық қоғамдастық үшін бұл жер мүлдем ерекше. Шамамен 40 миллион жыл бұрын бұл аумақта жүзетін үлкен жануарлар өмір сүрген. Шамамен миллиард жыл бұрын болған және планетаның көп бөлігін алып жатқан тарихқа дейінгі Тетис мұхитында. Ұзақ уақыт бойы ол өзгеріске ұшырап, ақыры бес миллион жыл бұрын жойылып, бүгінгі күнге дейін бар мұхиттар мен теңіздердің, соның ішінде Жерорта, Қара және Каспий теңіздерінің пайда болуына әкелді.
Ежелгі киттің қалдықтары, Вади эль-Хитан. Фото © Shutterstock
Мұхиттың осы бөлігінде көптеген ежелгі жануарлар өмір сүрген. Мысалы, осы үлкен тіршілік иелерінің бірінің ұзындығы 50 футтан (15 метр) асатын, үлкен жақтары мен тістері бар. Бұл жануардың қалдықтары мұхиттардың қазіргі мекендеушілерінің ешбіріне ұқсамайды, олар тек киттерге ұқсайды. Сарапшылар бұл ежелгі киттер немесе ғылыми тұрғыдан археопцеттер деп санайды.
Посмотреть эту публикацию в Instagram
Көптеген теңіз қалдықтары мен археологиялық қалдықтар бүкіл әлемдегі палеонтологтарды қызықтырмай қоймайды. Мұнда алғашқы қалдықтар XIX ғасырдың 30-жылдарында табылған. Содан кейін бұл жерлерге қолжетімсіздігі және қазіргідей дамымағаны палеонтология адамзатқа қалдықтардың кімдікі екенін анықтауға мүмкіндік бермеді. 1980 жылдары мұхиттың ежелгі тұрғындарының сүйектеріне деген қызығушылық ежелгі артефактілер үшін тонаушылар мен аңшыларды тартты. Өкінішке орай, көптеген қалдықтар бұл жерлерден шығарылды. 2005 жылы ғана Вади әл-Хитан ЮНЕСКО-ның ерекше қорғалатын дүниежүзілік мұра нысаны мәртебесін алды.
Ежелгі киттің қалдықтары, Вади эль-Хитан. Фото © Shutterstock
Қызық дерек
Бұл жерден табылған қазбалар ең көне болмаса да, Вади әл-Хитанның ерекшелігі қалдықтардың жоғары тығыздығы мен сақталуында жатыр. Кейбір үлгілерде асқазанның құрамындағы бөлшектер де сақталған.
Вади әл-Хитан аумағының бір бөлігі жаяу туристік орынға айналдырылды, негізгі қазбалар арасында жолдар салынды.
Посмотреть эту публикацию в Instagram
Кейбір туристер осында тұрақтап, шатырларда түнейді.
Посмотреть эту публикацию в Instagram
Вади әл-Райан қорығын аралау құны бес доллар (2 131 теңге); автокөлікпен жүру - 10 мысыр фунты; кемпинг – 200 мысыр фунты (5 403 теңге).
Вади-әл-Хитандағы Киттер алқабына бару үшін бөлек 10 доллар (4 263 теңге) төлеу керек; автокөлікпен жүру - 10 мысыр фунты; кемпинг – 200 мысыр фунты (5 403 теңге). Айта кетейік, мысырлықтар үшін қорғалатын аймаққа кіру және кемпинг арзанырақ болады.
Қалай жетуге болады?
Мысыр астанасынан қорыққа дейін көлікпен шамамен екі-үш сағатта жетуге болады. Жолда сіз Медумдағы пирамидаға тоқтай аласыз, ол "дұрыс емес пирамида" деп те аталады. Пішіні бойынша бұл Египеттегі ең ерекше пирамида, өйткені ол пирамида, мұнара және обелиск арасындағы крестке ұқсайды. Неліктен бұлай болғаны белгісіз: әлде олар оны аяқтай алмады, немесе ертеде ол ішінара құлап, бізге осы пішіні жетті.
"Дұрыс емес пирамида". Фото © Shutterstock
Егер сіз Каирге ұшып келсеңіз, қонақүйді Гизадан алған дұрыс. Біріншіден, әйгілі пирамидаларды қонақүйдің терезесінен немесе төбесінен тікелей тамашалауға мүмкіндік бар, екіншіден, негізгі көрікті жерлерге, соның ішінде Вади әл-Райан қорығына саяхаттау жақын және ыңғайлы.
Посмотреть эту публикацию в Instagram
Aviata.kz - үйіңізден немесе кеңсеңізден шықпай-ақ, әлемнің қалаған нүктесіне теміржол және әуе билеттерін кез келген бағытта онлайн режимінде табуға, брондауға және сатып алуға мүмкіндік беретін сервис.
Әуе және теміржол билеттерін сатып алуға болатын "Авиата" қосымшасын мына сілтеме бойынша жүктеуге болады.
