Қандай жағдайда турист моральдық зиянды өтеуді талап етуге құқылы?

Қазіргі уақытта мемлекеттердің экономикасын дамыту, жеке тұлғаның сұраныстарын қанағаттандыру, елдер арасындағы әлеуметтік байланыстарды өзара байыту үшін туризмнің маңызы мен рөлін асыра бағалау мүмкін емес. Туризм индустриясы көптеген елдердің экономикасында маңызды орын алады. Оның дамуы жұмыс орындарының кең нарығын білдіреді., - деп хабарлайды Tengritravel.kz тілшісі.

Туристік бизнестің ерекшелігі - туристік өнімді әр түрлі қызметтерден жинақтау: көлік, тамақтану, орналастыру, консулдық қызметтер және т. б. Демалыс маусымының басталуымен әрқайсымыз демалысты (туристік демалыс) жоспарлап, туристік жолдамаларды сатып аламыз.

Алайда көбінесе саяхатшылар туристтік агенттіктердің қызметтеріне наразы. Туристер саяхат кезінде де, одан кейін де қиындықтарға тап болуы сирек емес. Өз құқықтарыңызды білу үшін "Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы" ҚР Заңының баптарымен танысу қажет. Төмендегі мысалмен тұтынушылармен жиі кездесетін жағдайды қарастырамыз.

Осы жылдың қыркүйек айында туристік агенттіктердің бірінде тұтынушы А. Ыстықкөл қаласындағы №27 жолдаманы "Сәулелі жағалау" пансионатына 5 күнге (5-9 тамыз аралығында) сатып алды. Жоғарыда көрсетілген жолдамаға сәйкес "Сәулелі жағалау" пансионатында тұруға және 3 рет тамақтануға кепілдік берілді.Келген кезде бұл компанияға орын жоқ екені белгілі болды. Компания директорымен сөйлескеннен кейін тұтынушы А-ға "Ыстықкөл" турбазасында тең демалыс уәде етілді. Бірақ "Ыстықкөл" турбазасы су да, демалу үшін басқа да жағдайлар болмаған тұрғын үймен қамтамасыз етті. Сол күні тұтынушы А. қайту және туристік фирманың қызметтерінен бас тарту туралы шешім қабылдады. 6 тамызда қалаға келгеннен кейін тұтынушы А. туристік фирмаға барды, онда оған материалдық шығындар, жолдама құны төленді бірақ туристік фирманың кінәсінен туындаған қолайсыздықтар үшін қызметкерлер тарапынан ешқандай кешірім сұралмаған. Бұл демалыс туристік фирманың кінәсінен бүлінген деп айтуға болады. Тұтынушыға моральдық зиянды өтеуден бас тартылды. Тұтынушы А. материалдық залал төленгеннен кейін моральдық зиянды талап етуге құқылы ма?

• ҚР "Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы" Заңының 7-бабына сәйкес тұтынушы көрсетілетін жұмыстар мен қызметтердің тиісті сапасына, сондай-ақ келтірілген залалды өтеуге құқылы.
• ҚР "ҚР туристік қызметі туралы" Заңының 17-бабы шарт негізінде туристік қызметтер көрсетуді көздейді. Туристік қызмет көрсету шарты жазбаша түрде жасалады (тұтынушы А жағдайында бұл жолдама).
• Бұдан басқа, "туристік қызмет туралы" ҚР Заңының 17-бабының 3-тармағына сәйкес тұтынушы (турист)шарт жасасу кезінде туындаған мән-жайлардың елеулі өзгерістеріне байланысты шартты өзгертуді немесе бұзуды талап етуге құқылы.

Жағдайдың маңызды өзгерістеріне мыналар жатады: саяхат жағдайының нашарлауы, саяхат уақытының өзгеруі.

ҚР заңнамасына және шарттық қатынастарға сәйкес тұтынушы туристік жолдама шарттарын орындамаған жағдайда барлық шығындарды, оның ішінде моральдық зиянды өтеуге құқылы.

Сонымен қатар Қазақстан Республикасының Туризм және спорт министрлігі ішкі және сыртқы туризм саласындағы уәкілетті орган екенін атап өткен жөн.

Дереккөз: тұтынушылардың құқықтарын қорғау бойынша оқу-әдістемелік құрал
/ Д. К. Оспанова, Д. Б. Тебаев, в. К. Сыздықов және т. б.