Түркістанның емдік қасиеті бар жеті кереметі

Ерте заманнан бері Түркістан облысы өзінің қасиетті жерлерімен саяхатшылардың назарын аудартты. Жергілікті су көздерінің емдік, шипалық қасиеті бар деп есептелген. Almaty Nomad жас саяхатшылар клубының экспедиция мүшелері мен Tengri Travel сіздерге осы жеті керемет бұлақ көздерімен таныстырмақ.

"Сапарыңды Арыстан бабтан баста ... Хазіретке барыңыз... сұраңыз ..." - осындай жөн сілтеумен көп туристер үшін Түркістанға саяхат басталады. Жергілікті гидтер экскурсияны Түркістаннан 60 шақырым жердегі, Отырар кенті мен Шәуілдір ауылынан алыс емес Арыстан баб кесенесіне барудан бастағанды жөн санайды.

Арыстан бабтың өмірінің өзі небір аңыздарға құрылған... Олардың бірінде былай делінген, Мұхаммед пайғамбар мен оның сахабалары бір даcтархан басында бір табақтан құрма жеп отырыпты. Қайта-қайта табақтан бір құрма жемісі түсіп қала береді екен. Осы мезетте пайғамбар: "Бұл құрбандық сізден 400 жыл өткен соң дүниеге келетін мұсылман Ахмедке арналған" деген аянды естіген деп болжайды. Пайғамбар сахабаларынан осы құрманы кім тапсыратынын сұрайды. Ешкім ерік білдірмейді. Пайғамбар сұрағын тағы қайталағанда, Арыстан баб былай дейді: "Егер сіз Алладан 400 жыл өмір сұрасаңыз, онда құрманы тапсырамын", - деді. Солай болды. Көптеген жылдар өткен соң, Арыстан баб кішкентай Ахмедпен кездесіп, оған шынымен де құрманы тапсырады.

Кішкентай Ахмедті Арыстан баб Сайрамдағы (бұрынғы Исфиджаб) көпірде кездестіреді. Аңыз бойынша 7 жасар бала қарияға жүгіріп келіп, аманатын сұрапты. Арыстан баб құрманың тек сүйегін береді. Себебі, аманатты жоғалтпау үшін, ол көптеген жылдар бойы құрманы бір ұртына сақтаған екен. Сонда Ахмет ақсақалға: "Сіз маған тек сүйегін бердіңіз, бірақ өзіңізге жемісін қалдырдыңыз. Сол үшін келушілер алдымен сізге келіп түнеп, содан кейін маған келіп тілек тілейтін болады" дейді. Тәуіп етушілер алдымен Арыстан баб кесенесіне, содан кейін Ахмет Яссауиге баруының себебін аңыз бойынша осылай түсіндіреді.

Мұнда көптеген туристер түнеуге келеді - тілек тілейді, құдіреті шексіз Жаратушыдан оңаша қалып сұрайды... Содан кейін ғана олар Түркістанға, Қожа Ахмет Яссауи кесенесіне барады.

Әрине, міндетті рәсім - Арыстан баб құдығынан су ішу. Бұл су өте тұзды болады. Бірақ оның емдік қасиеттері бар. Айтуынша, бұл су әсіресе асқазан-ішек жолдарының ауруларын емдеуге пайдалы. Көбісі құдықтан су ішіп қана қоймай, оны әртүрлі контейнерлермен толтырады да, үйге апарады. Бірақ абай болыңыз - егер судың астында қара тұнба пайда болса, ежелгі тұрғындардың айтуынша бұл суды ішуге болмайды!

"Көзге көрінбейтін қырық періште" бұлағы

Бұл тас алқабы "жоғалып кеткен қырық әулие" деп аталады (немесе "көзге көрінбейтін қырық періште"). Аңыз бойынша, бұл адамдарға тастың қиын сынақтарынан өтуге көмектесетін қасиетті рухтар, сонымен қатар бұл жерді күш пен ерекше қуатпен толтырады.

Тас сынақ - тар өткелден өту. Оның ені небары 14 сантиметр! Бірақ ұзындығы - бірнеше метр. Сенімі берік және ойы әділ адам ғана өте алады деп саналады. Кейде толық адам өтіп кетуі мүмкін, ал арықтау адам сәтсіздікке ұшырауы мүмкін. Сондықтан, қараушылар одан әрі күш-қуат жинап, Құдіретті Құдайдан бата сұрауды, ал бастау үшін жартастың етегіндегі таза бұлақтан ішуді сұрайды.

Бұл бұлақ үш қасиетті көзден қалыптасқан. Әрбір көздің өзіндік емдік күші бар деп саналады. Бұл бұлақ әсіресе құлақ, тамақ және мұрын ауруларын емдеуге пайдалы.

Жылақ-ата тамшы сарқырамасы

Жылақ ата сарқырамасы Түркістанның Киелітас ауылының жанында орналасқан. Сөзбе-сөз қазақ тілінен аударғанда, бұл "жылап тұрған қарт" дегенді білдіреді. Олар мұны жылап тұрған қабырға деп те атайды. Мұның бәрі осы сарқыраманың тамшылауына байланысты. Осы жерден қабырғаға жылыстап су ағып, тамшылап тұрады, керемет сұлулықты тамашалауға болады.

Аңыз бойынша, бір кездері осы жерге жақын орналасқан ауылға жоңғарлар шабуыл жасаған. Адамдар асығыс үйлерін тастап кетуге мәжбүр болады. Олар көрші ауылдарға барып паналап, жаумен күресу үшін бірікті. Асығыста жұртқа бірнеше сәбиді ұмытып кетеді. Бірнеше күннен кейін олар әскермен оралып, олардың мәйіттері мен жаншылған денелерін табады... Әйелдер көз жасына ерік береді, олармен бірге жер де жылайды. Әр жерден көз жасы секілденіп, су шыға бастайды.

Міне, осындай жылап тұрған қабырғаның пайда болуын баяндайтын осындай қайғылы аңыз бар екен. Бұл жерде сарқырамалар пайда болғаннан бері су қасиетке ие болды: оны ішуге болады және ол көптеген ауруға ем дейді.

Укаша ата құдығы

Укаша-Ата құдығы, Қазақстандағы ең жұмбақ қасиетті орындардың бірі болып саналады. Елестетіп көріңізші, сіз шелекті құдыққа лақтырдыңыз - ол келеді, суға толады, содан кейін лақтырдыңыз - бір тамшы жоқ! Аңыз мұны былайша түсіндіреді ... Укаша бір кездері Мұхаммед пайғамбардың адал сахабасы болды. Ол Орталық Азияда ислам дінінің таралуымен айналысқан және керемет батылдыққа ие болды, ол тек намаз оқу кезінде бейғам күйге енетін. Дұшпандар бұны пайдаланып, таң намазы кезінде шабуыл жасайды. Укашаның басын алады, басы домалап, жарыққа түсіп, содан кейін жер асты жолдарымен, аңыз бойынша, Меккеге барады. Көп ұзамай, бұл жарықтан су ағыла бастаған.

Укаша ата кесенесіндегі құдық таспен қапталған тар туннельден тұрады. Біршама қисайып, төменге 22-25 метрге түседі. Оған қарапайым шелек әрең сыяды. Жергілікті тұрғындар құдықтан суды тек күнәсіз адамдар алады деп санайды. Су адамның ниеті мен іс-әрекетін өлшей алады деген пікір бар. Ол толық шелекті, жартысын немесе ширегін толығымен немесе бос ала алады. Кейде шелектер соғылып, майысып, тіпті сынып та шығады. Бұл осы қасиетті жерге қайтадан келу қажеттігін білдіреді.

Аңыз бойынша, Әулие Укаша құдығындағы су жер асты жолдары Меккедегі Зәм-Зәм суымен байланысты. Бұл аңыздың өзіндік мәні бар. Су құрамы Меккедегі судың құрамына сәйкес келеді және емдік қасиеттері де сондай деп саналады.

Судан басқа, жолы болған адамға құдықтан гүлдер, тұмарлар мен асыл тастар да түсіп жатады. Укаша ата құдығы Оңтүстік Қазақстандағы ең танымал көрнекті орындардың бірі болып саналады. Қарапайым алюминий шелегі, егер сіз өз бағыңызды сынағыңыз келсе, мың теңге тұрады. Бірақ оны лақтыру қиынырақ болады. Демалыс және мереке күндері сіз төрт сағаттық кезекке тұруыңыз керек!

Ақ бура бұлағы

Ақ бура бұлағы қасиетті Қазығұрт тауының етегінде орналасқан. Қожа Ахмет Ясауидің кезінде XII ғасырда өмір сүрген және оның шәкірті және дін насихаттаушысы болған Әулие Бөрі кесенесі де бар. Ақ бураның шын аты - Ақберген. Дәстүр бойынша, зікір кезінде оның аузынан ақ көбік шыққан, ол иықтары мен кеудесін жапқан, сол кезде әулие тылсым күшке ие болған. Әрқашан ақ түйеде жүргендіктен оған "Ақ бура" деген лақап ат қойылған. Аңыз бойынша, ол бұлақ басында таң намазының екі ракағат намазын оқыған, содан кейін ол Түркістанға барып, халықпен бірге келесі екі ракағат намазды Қожа Ахмет Ясауимен бірге оқыған. Аңыз бойынша, қасиетті жұма намазын Меккеде немесе Мединада оқыған.

Тәуеп етушілер Қазығұрттың етегіне келіп, Әулие-Бураға тағзым етіп, оған Құран бағыштап, емдік бұлақтан су ішеді. Бұлақтың өзіндік тарихы бар. Әулие Бура қайтыс болғаннан кейін, оның түйесі қожайынының қайтыс болғанына қатты қайғырды, "көзінен жас ағып, тізесіне түсіп, тасқа айналды". Бұл тастың шатқалынан ағатын бұлақ - ақ түйенің көз жасы, иесін жоқтау.

Нұр атаның 12 бұлағы

Аңыздарға сүйенсек, алғашқылардың бірі болып исламды қабылдаған әулие Нұр-ата саналады. Ол адамдарға көмектесіп, емдеумен айналысып, сонымен бірге исламды насихаттаумен болды. Сондықтан оған жауласқандар көп болды. Олар қартты өлтірмекші ниетте еді. Бірақ Алла Тағаланың қалауымен, уақыты келгенде Нұр-ата өз өлімімен о дүниеге аттанады. Әулиені жер қойнына тапсыра салып, олар қабірге жетіп келеді, тірісінде қолға түспеді, өлгеннен соң мәйітті қорламақ арам ниеттері болғаны анық. 

Бірақ қанша қазғандарына қарамастан, олар мәйітті таба алмады. Оның қайда кеткенін ешкім білмейді. Аңыз бойынша, Нұр-атаны бірден төрт жерге жерлеген екен. Екі қабірі Қазақстанның оңтүстігінде, біреуі Өзбекстанның Науаи қаласына жақын, ал тағы біреуі белгісіз. Біздің тобымыз Төле би ауданындағы Майбұлақ ауылының жанындағы Нұр ата кесенесінде болды.

Бұл кесене бір қызығы, оның етегінде бірден 12 бұлақ пайда болды. Олардың бәрі, аңыз бойынша, емдейді. Барлық бұлақтардың бір көзі болса да, олардың емдік қасиеттері әр түрлі екендігі айтылады. Сонымен, біреуі бүйректі емдесе, екіншісі - жүрек ауруы, үшіншісі - бас ауыруын емдейді... Адам қай жері көбірек мазалайтын болса, сол бұлаққа баруы қажет.

Жылаған ата сарқырамасы

Жылаған ата сарқырамасы Қаратау тауларының бірінің басында, Кентау қаласының жанында орналасқан. Аңыз бойынша, бұл жерде қарт ерлі-зайыптылар Гүрзіхан ата мен Шаш-ана өмір сүрген. Өкінішке орай, олардың балалары болмаған. Бала сұрап, олар Алла Тағалаға жалбарынады. Ол өтініштерін орындайды, алайда анасы баланы тері сөмкеге дейін 7 жыл бойы ұстауы керек. Әйел бұл мерзімге келіседі, бірақ тура соңғы күні шыдай алмайды. Ауыр жүгі иығынан сырғып, сөмке құлап, туылмаған нәресте оның ішінен ұшып кетеді де, періште сияқты алыстан: "сен менің туылуымнан бір күн қалғанға шыдамадың, енді мен сені мәңгіге қалдырамын!" деп ұшып кетеді. Аңыз бойынша, ол тауға шығып, үңгірге түсіп жоғалып кетеді. Баланың әкесі қатты қайғырады.. Оның көз жасынан сарқырама пайда болады. Су тек Құран сүрелерін оқығаннан кейін ғана аға бастайды деп саналады.

Егер басқа бұлақтар, халықтың пікірі бойынша, әртүрлі дене ауруларын емдейтін болса, Жылаған атаға әйелдер жиі келеді. Аңыздағы қарт ата-аналар сияқты, олар Алла Тағаладан қарапайым нәрсе - әйел бақыты және ана болу мүмкіндігін сұрайды. Әдетте әйелдер бұл жерде түнеп, дұға-тілек тілейді.

Мәтін авторы: Мадина Ашилова

Cуреттер: Әлібек Бегалинов