© shutterstock
Мұнда олар адамзатты құтқару құпиясы мен Шамбаланы іздеген. ШҚО-ның ерекше орындары жайлы
Шығыс Қазақстан облысы - Сібір тайгасы мен азиялық кең дала, ерекше сұлу көлдермен үйлесім тапқан мекен. Kaz.tengritravel.kz порталы Aviata.kz сервисімен бірге осы өңірдің ерекше жерлері туралы толығырақ баяндайды.
Марқакөл
Көл ойпатта пайда болған және солтүстік жағынан Күршім тауларымен (теңіз деңгейінен шамамен 3000 метр биіктікте) және оңтүстігінде Азутау тауларымен (2385 метр) қоршалған. Күн сәулесінде Марқакөл ашық көк түске боялады, бірақ ауа райы өзгеріп, жаңбыр, не қар жауған кезде көл сұр-қара түске, кейде болат реңкке енеді.
Фото © Савоськина
Оның атауы қазақтың "марқа" - "күзге қарай өсіп қалған көктемгі қозы" сөзінен, мұндай қозының еті бешбармаққа бал татиды және "көл" сөздерінен құралған. Аңыз бойынша бай қызына құда түспек болған жігіттер арасында жарыс ұйымдастырады. Олар жас қозының еті піскенше көлді бір айналып келуі тиіс болады. Бұл жарыста кедей қойшы жігіт жеңіске жетеді.
Сурет ru.wikipedia.org сайтынан
Су қоймасына 27 өзен құяды, ағып шығатын тек Қалжыр өзені. Көлдің суы мөлдір, көлде ақсерке тұқымдасына жататын майқан балығын кездестіруге болады. Марқакөл көлі балығының көптігімен ерекшеленеді. Сондықтан жергілікті жағалаулар балық аулаушылар мен браконьерлерді тартпай қоймайды.
Сурет google/maps сайтынан
Көл және оның аумағы 1976 жылы тамызда қорық болып бекітілді. Қорық құрудың мақсаты - көл аймағындағы Алтай тауының баурайындағы шалғындар мен ормандарды сақтау. Көлдің тасты беткейлерінде қоңыр аю, бұлан, түлкі, сілеусін, марал, қара ләйлек, қаршыға, шағала, аққұйрық бүркіт мекендейді.
© Shutterstock
Көл айналасындағы шалғында омарталар бар, мұнда алтайдың хош иісті балымен шай ішуге болады.
Ашық аспан астындағы көне ғибадатхана
Өскеменнен 38 шақырым шықсаңыз, тарихи ескерткіш Ақ-Бауыр шатқалын көруге болады. Осы аттас таудың баурайында орналасқан бұл жерді қазақстандық Стоунхендж деп атайды. Шығыс Қазақстан облысының мемлекеттік мұрағатында айтылғандай, қола дәуіріндегі ғибадатхана қайтыс болған адамның жақсы әлемге барар жолын қайталап, жерлеу рәсімдерін орындауға арналған. Ол диаметрі 25 метрлік амфитеатрға ұқсайды және Еуропа мен Кавказдағы неолит храмдарына ұқсайды. "Орындықтарда" діни қызметкерлер - ежелгі астрономдардың әрекеттерін тамашалаған көрермендер отырған деп айтылады.
Сурет ru.wikipedia.org сайтынан
Өскеменде өмір сүрген орыс жазушысы Евгений Курдаков жартастағы петроглифтерде мұз дәуірінен кейінгі кезеңде адамдардың аман қалу үшін оңтүстіктен солтүстікке көшкендегі адамзатты құтқару жолы жазылған деп есептейді.
Сурет e-arhiv.vko.gov.kz сайтынан
80-ге жуық жергілікті жартас суреттері қоңыр жоса түсті және біздің дәуірімізге дейінгі үшінші мыңжылдықтың басына жатады. Жартастарда ғалымдардың көп жылдар бойы зерттеп келе жатқан қос дөңгелекті арба, өгіз, тауешкі, адамдар мен тұрғын үйлер, түрлі таңбалар мен белгілер бейнеленген.
Сурет e-arhiv.vko.gov.kz сайтынан
Бұқтырма суқоймасы, немесе Бұқтырма
Өскеменнен жүз шақырым жерде, төбелердің арасында құмды жағажайы мен жасыл беткейлі, мөлдір сулы алып тостаған - Бұқтырма су қоймасы, ауданы 5500 шаршы шақырымнан асатын Қазақстандағы ең үлкен су қоймасы. Ол 1960 жылы Ертіс өзенінде құрылған.
© shutterstock
Жыл бойы жағалауда туристер үшін 20-дан астам демалыс орындары жұмыс істейді. Мұнда суда жүзген керемет, ал құмды жағажайлары демалушыларды шақырады. Саяхатшылар бұл жерге қаланың қарбаласынан демалып, табиғатпен етене жақын болу үшін келеді. Су қоймасының шығанақтарында көксерке, алабұға, көксерке, тұқы, мөңке, лақа, алабалық кездеседі, бұл су қоймасында балық аулау әуесқойлар үшін таптырмайтын қызық.
© shutterstock
Су ойын-сауық әуесқойлары ескекті қайықтарға, моторлы кемелерге және яхталарға отырып серуендей алады.
Танымал демалыс орталықтары:
- "Акватория" (бір қабатты 4 және 2 орынды үйлерде тұру, құны - күніне 5000 теңгеден);
- "Алтайская бухта" (су қоймасының жағасындағы коттедждерде тұру, құны - күніне 8000 теңгеден);
- "Аюдинка" (3-6 адамға арналған әртүрлі санаттағы 20 үйдің бірінде тұру, үйді жалға алу құны - 10 күнге 20 000 теңгеден);
- "Голубой залив" (екі корпустық құрылымдағы 137 бөлмесі бар демалыс орны, туристерге стандартты екі орынды және екі бөлмелі нөмірлер, тоңазытқыш, душ, спутниктік теледидар ұсынылады, құны - 5000 теңгеден басталады);
- "Еламановка" (демалыс орталығы коттедждерде тұруды ұсынады, 5 орынды үйдің құны 8000 теңгеден басталады);
- "Мелада" (туристерге жайлы 2 және 5 орынды люкс коттедждер және 2 және 4 орынды нөмірлері бар қонақүй ұсынылады, құны - бір бөлмеге немесе коттеджге күніне 30 000 теңгеден бастап);
- "Сказка" (үйлерде тұру, құны - бір үйге күніне 10 000 теңгеден бастап).
© shutterstock
Пантамен емдеу
Жергілікті санаторийлердегі емделудің ерекше түрі - кесіліп, сақталған жас маралдың мүйіздерімен пантамен емдеу. Гипертония, радикулит, асқазан жарасы, атеросклероз, дистонияны емдеу үшін мүйіздің қаны қосылған ваннаны қабылдауға болады. Ванналар қандағы холестерин деңгейін төмендетеді, қан қысымын қалыпқа келтіруге және тиімділікті арттыруға көмектеседі. Сондай-ақ ыстық бөлмелерде уақыт өткізуге болады, бұл бұғы мүйіздерін кептіруге арналған арнайы бөлмелер, онда құрғақ ыстықтың әсерінен мүйізден артық ылғал шығады.
Ыстықта адам тыныс алу жүйесінің созылмалы қабыну ауруларын, фурункулезді, целлюлитті, артық салмақты емдеуге ұсынылатын мүйіз бұғысының өнімдерімен байытылған құрғақ бумен дем алады, ағзаның инфекцияларға төзімділігін арттырады, зат алмасуды қалпына келтіреді.
Келушілерді мүйіз сығындысы бар бумен де емдейді, сонымен қатар оларға пантогематогенді - марал қанының сығындысын қабылдау ұсынылады, ол дененің ауытқуларын түзетеді және көптеген ауруларға шипа болады. Пантотерапияны бастамас бұрын дәрігермен кеңескен жөн.
© shutterstock
Зайсан
Бұл Шығыс Қазақстан аумағындағы ең үлкен көл. Бір кездері үлкен балық қорына қарамастан, бүгінде үкімет бұл су қоймасында браконьерлікпен күресуде, сондықтан мұнда балық аулау көбінесе уақытпен шектеледі. Мұнда уылдырық өндіретін балық фермасы жұмыс істеп, ондатра өсіріледі. Көл кеме жүруге жарамды.
Бұл су қоймасының көптеген атаулары болды. 280 жылдан астам уақыт бұрын Қызыл-Пу, содан кейін - Қорцан, Теңіз, толқындарының қатты шуылына байланысты Хошту-Нор (Қоңыраулы көл), кейін - Нор-Зайсан деп те аталды. Жұлдыздардың пайда болғанда сіз сымдардың ызылдағанына ұқсайтын әуезді дыбысты естисіз. Мүмкін содан да көлді бір кездері Қоңыраулы деп атаған. Жылдар бойы су қоймасының атауы өзгеріп келеді, бірақ табиғат феномені сол күйінде сақталған.
Зайсан атауына байланысты аңыз бойынша, жұт жылдары аш қалмақтар аштықтан қашып, балықпен қоректеніп, осы көлдің маңынан пана тапқан екен. Сөйтіп, көл Заасинг-нор - "жақсы көл" деп атала бастады. Жүз жыл бұрын бұл аумақты жабайы екі өркешті түйелер, Пржевальский жылқылары, құландар, ақбөкендер мекендеген. Кейде көл жағасында жүз жыл бұрынғы Балқаш көліндегідей жолбарыстарды кездестіруге болады.
Мөлдір суынан бөлек, Зайсанның көрікті жерлерінің бірі - Шекелмес мүйісі. Аңыз бойынша, ертеде мұнда метеорит құлаған, сондықтан мүйіс тастары күнге жарқырап жатады.
Зайсан көлінің аумағында көптеген демалыс орындары бар, олар туралы мәліметті мына жерден табуға болады.
Фото altaytravel.ru
Рахман көлі
Бұл су қоймасы салқын суда шомылуды ұнататындар үшін қолайлы, себебі көл Қатонқарағайдың биік таулы аймағында орналасқан. Мұнда балық жоқ, балық аулайтындарға жарамайды. Көлдің суы әдемі жасыл-көк түсті, мөлдірлігі 7 метр тереңдікке дейін көрінеді. Жазда (шілдеде) беткі қабаттар 10-12 градустан жоғары жылынбайды. Төменгі жағындағы судың температурасы шамамен 4,5 градус. Көлдің жағалауы құмды, кей жерінде қиыршық тастар бар, қылқан жапырақты ағаштардың көлеңкесінде демалуға тамаша жағдай жасалған.
Ел аузында осыдан бір ғасыр бұрын Рахман есімді аңшы Алтай тауында марал атқан екен. Ол жаралы жануарды қуып жетпек болады, сол кезде марал бұлақтың суына қойып кетеді, шипалы суы жарасын емдейді. Содан бері бұл аймақ Рахманов бұлақтары деп аталады, ал радон моншалары бұл аймаққа ерекше шипажай мекен атағын берді.
Фото google/maps
Расында да, көлдің солтүстік-батыс жағасында, шағын жағалау аймағында жергілікті халық "Арасан" деп атайтын жылы бұлақтар бар. Бұлақтардағы судың температурасы 24-тен 40 градусқа дейін барады.
Рахманов бұлақтары теңіз деңгейінен 1760 метр биіктікте орналасқан. Осы жерден аты аңызға айналған Белуха тауының (Алтай мен Сібірдің ең биік шыңы) көрінісі ашылады. Бұл жерде жұмбақ Шамбала орналасқан деп есептеген екен. Көне наным-сенімге сенетіндер бұл өлкеге мамыражай мекен "Беловодье" елін іздеп келген. Басқа ғалымдар бұл жерден ұлы Будда Гаутама Үндістанға аттанды деп есептейді.
Биік таулар тыныштандырып, күш-қуат береді, өмірді өзгертеді - көптеген саяхатшылар сапарларын осылайша еске алады.
© Shutterstock
Язь көлі
Катонқарағай ұлттық саябағы - Өскеменнен 400 шақырым жерде орналасқан Қазақстандағы ең үлкен ұлттық саябақ. 2014 жылы саябақ ЮНЕСКО-ның Бүкіләлемдік мұралар тізіміне енгізілді.
Язь көлі теңіз деңгейінен 1686 метр биіктікте орналасқан. Одан Язь өзені ағып жатыр, оның үстінен екі шақырым төмен қарай құлдилаған сарқырамаларды көруге болады. Туристік база солтүстік жағалауда орналасқан. Ал солтүстік жағында Белуха шыңы бар. Тіпті, жергілікті тұрғындар арасында тауды тек жан-дүниесі таза адамдар ғана көреді деген аңыз бар. Ал ашық ауа райында су бетінде тау мен қылқан жапырақты орманның сұлбасы көрінеді, жанға жайлы тыныштық сыйлайды.
Бұл көлдің тағы бір ерекшелігі - мұнда язь балығы тіршілік етеді. Осыған орай көл өз атауын алған. Язь көлі қаланың қарбаласынан демалуға, әдемі табиғаттан ләззат алуға, таудың саф ауасымен тыныстауға келетін керемет жер. Қосымша сый ретінде мұнда балық аулап отбасыңызбен немесе достарыңызбен дәмді балық сорпасын ішуге болады.
© Shutterstock
Саяхаттау - ол да бір жауапкершілік екенін Авиата еске салады. Кейінгі ұрпақтың салауатты өмірі үшін және қайтар жолымыздың тазалығы үшін табиғатты барынша аялайық.
Табиғаттың ертең қандай болары біздің қолымызда. Бастаманы қолдау үшін өзіңіздің "саналы" саяхаттарыңыздан #jasylbolsyn Авиата хэштегімен фотосуреттер мен бейне-видеоларды жүктеуге болады.
