© Shutterstock
Атлантида, метеорит кратері немесе жанартау. Мыңдаған жылдар жасырын келген Сахараның құпия көзі
Сахара - әлемдегі ең үлкен құмды шөл. Мұнда мыңдаған жылдар бойы Галб Эр-Ришат атты жұмбақ құрылым саяхатшылардың көзінен жасырын келген, бұл атау араб тілінен Сахара көзі деп аударылған. Kaz.tengritravel.kz порталы Aviata.kz сервисімен бірге әлемнің әр түкпірінен туристер ағылып келетін осынау таңғажайып геологиялық құрылым туралы баяндайды.
Ришат құрылымы Мавританияда (Батыс Африка) орналасқан. Ол диаметрі 40-50 шақырым болатын сақиналардан тұрады. Ғалымдардың айтуы бойынша геологиялық құрылымның жасы шамамен 600 миллион жылды құрайды.
© Shutterstock
Ришат құрылымы тұрақты кварцит жыныстарының концентрлі шеңберлерінен тұрады, олар тұрақтылығы аз жыныстардың жоталары мен шұңқырларын құрайды. Қабатты төбені теңізі қоршап тұр. Ең биік шың теңіз деңгейінен 485 метр биіктікте орналасқан.
Құрылымның ортасындағы шөгінді жыныстардың жасы шамамен 2,5 млрд. Жылды құрайды. Көздің соңғы шеңберін құрайтын құмтас шамамен 480 миллион жылға барады.
Посмотреть эту публикацию в Instagram
Сахара көзі қалай пайда болды?
Алдымен зерттеушілер Сахара көзі метеориттің құлауының нәтижесінде пайда болды деп болжады. Алайда кейінірек тағы бір нұсқасы пайда болды: Ришат құрылымы бір кездері топырақтың эрозиясына байланысты уақыт өте келе бәсеңдеген белсенді жанартау болған екен.
© Shutterstock
Сахара көзі шын мәнінде, философ Платон сипаттағандай, су мен жердің концентрлік сақиналарынан тұратын жұмбақ қала Атлантиданың қалдығы деген теория бар. Атлантиданы іздеген зерттеушілер, атлантологтар, Ришаттың құрылымы Платонның сипаттамаларына сәйкес келеді деп санайды. Ол арал қаласын қоршап тұрған кең материк және аласа таулар туралы айтқан болатын. Ежелгі грек философы Атлантиданың құрылымы сумен толтырылған үш сақинадан және екі құрлық сақинасынан тұрады деп жазған. Орталықтағы аралдың ауданы бір шақырымнан аспайды, оның мөлшері сипаттамаға сәйкес келеді.
Ғалымдар Атлант мұхитынан, Қара теңізден және Бразилиядан жұмбақ қаланы іздеумен болды. 1872 жылы француз археологы Жан-Поль Вигье Атлантида Санторини аралы деп болжады. Ал Ұлыбританиядан келген зерттеушілер аңызға айналған қаланың қирандыларын Испания жағалауынан тапты деп хабарланды.
© Pixabay
Неліктен Сахара Көзі туралы ешкім білген жоқ
Ришаттың құрылымы Еуропалық ғарыш агенттігінің (ESA) астронавты Лука Пармитаноның фотосуреттерінің бірінде көрсетілген. Ол NASA Халықаралық ғарыш станциясында (ХҒС) борттан Жерді суретке түсірді. Агенттіктің хабарлауынша, бұл фотосуреттер ғаламшардан 400 шақырым (250 миль) қашықтықта түсірілген.
Una memoria indelebile fin dalla prima missione: ‘L’occhio del Sahara’.
— Luca Parmitano (@astro_luca) October 5, 2019
An indelible memory since my first mission: ‘the Eye of the Sahara’. #MissionBeyond pic.twitter.com/kyFWH2o2P2
"Бастапқыда ол метеориттің соққысынан пайда болған деп ойлаған. Енді бұл жер қыртысының бір бөлігі көтерілген кезде пайда болатын эрозия деп болжануда", - деді НАСА.
Мыңжылдықтар бойында Сахара Көзі туралы ешкім білмеді, өйткені Жер шарында жүріп бұл "ғажайыпты" көру өте қиынға соғар еді. Ришат құрылымы ғарышқа адамдарды жібере бастаған кезде ғана ашылды. 1965 жылы Gemini IV миссиясы өтті, оның барысында ғарышкерлер Жерді суретке түсірді. Оларды кейінірек зерттеу үшін метеориттік шұңқырларды түсіруге тапсырма берілді. Кейін болашақ метеориттік жауындар туралы болжам жасау жоспарланған болатын.
Содан кейін ғана Сахара көзінің алғашқы суреттері пайда бола бастады. Сол кезде ғалымдар оны метеорит кратері деп ойлаған. Бірақ олар бұл гипотезаны дамытуға ешқандай дәлел таппады.
Посмотреть эту публикацию в Instagram
Сондай-ақ, Сахара көзін Невинномысск (Ресей) ғарышкері Олег Скрипочка да суретке түсірді. Халықаралық ғарыш станциясының суреттері Роскосмостың Instagram-дағы ресми аккаунтында жарияланды. Бұл фотосуреттер Скрипочканың "ғарыш" сериясы бойынша суреттерінің жалғасы. Ол сондай-ақ түнгі Краснодарды, күміс бұлттарды, Австралиядағы өрт пен таңды суретке түсірген.
Посмотреть эту публикацию в Instagram
Роскосмос, NASA, ESA және ғарышкерлердің өздері әлеуметтік желілерде Сахара көздерінің суреттерін жиі жариялап тұрады.
Фото: instagram.com/nasa
Фото: instagram.com/sergeyiss
Фото: instagram.com/sergeyiss
Фото: instagram.com/europeanspaceagency
Сонымен қатар, Ришат құрылымына жасаған саяхаттарынан фотосуреттерді туристер де ұсынады. Олар ұшақтың терезесінен және жолдан түсірілген фотосуреттерді жариялайды екен. Сондай-ақ, таңданыстарын жасыра алмай, бөлісіп жатады.
Посмотреть эту публикацию в Instagram
"Бұл нағыз күш беретін жер екені сезіледі, ал ондағы пейзаждар ғарышпен тең. Бұл жер өте алыс болғандықтан, көп бола алмадық. Алған әсерімізді ұмыту қиын. Бұл жерді көру үшін барлық қиындықтарға төтеп бердік. Енді оны ғарыштан тамашалау ғана қалды", - деп жазады желі қолданушысы @lenahakuna ...
Посмотреть эту публикацию в Instagram
Посмотреть эту публикацию в Instagram
Кейбір желі қолданушылары осы бір ерекше жерге саяхаттарынан алған әсерлерімен бөліскен екен.
"Автомобиль жолының барлығы ашық шөл мен қалың құмды шөлден өтті, көбінесе із қалдырмады. Сыртқы сақинаға жақындаған кезде ол жерге жеткенімді бірден сезбедім. Құрылымның көлемі қарапайым сияқты. Тағы бір кішігірім тау тізбегі іспетті. Алайда, мен түсінгенше таулар әр сақинада қалыптасқандай болып көрінді", - деп жазады @netllama.
Посмотреть эту публикацию в Instagram
"Бұл шөлдің ғажайыбы мені таңдандырғанын қояр емес", - деп жазады @ptsmonteiro.
Посмотреть эту публикацию в Instagram
Лондондық фотограф Михаль Хуневич бізбен 2014 жылы Сахара көзіне саяхатынан фотосуреттерімен бөлісті. Ол бұл аймақ "жай ғана туристік" сипаттамасына сәйкес келмейді деп жазады. Оның фотосуреттерінің кейіпкерлері - жергілікті тұрғындар, олар суретке түсуге қуана-қуана келіседі екен.
Фото: Михаль Хуневич
Фото: Михаль Хуневич
Фото: Михаль Хуневич
Михаэль Хуневич Сахара көзіне саяхаты кезінде алғашында су қоймасын көрдім деп ойлапты, бірақ бұл сағым болып шыққан. Бұл табиғи құбылыс көптеген саяхатшыларды шатастыратыны анық.
"Морган жамылғысы - бұл үлкен сағым және ол көптеген адамдарды жаңылыстырады. Сахараның аптап ыстығы жарықпен әртүрлі оптикалық трюктар жасайды, біз оны су деп ойладық!" - деп жазады фотограф өзінің блогында.
Фото: Михаль Хуневич
Фото: Михаль Хуневич
Фото: Михаль Хуневич
Фото: Михаль Хуневич
Сахараның көзіне саяхат жасауға ең қолайлы уақыт - желтоқсан. Турды Атар қаласында (Мавритания) брондауға болады. Экскурсияға Richat құрылымына бару және әуе шарымен ұшу кіреді. Сондай-ақ, тікұшақпен сапарға тапсырыс берген дұрыс, өйткені әуеден қарағанда, сізді алып көз бақылап тұрғандай әсер береді.
Коронавирус пандемиясы жақын арада аяқталып, шекаралар қайтадан ашылады деп үміттенеміз.
Aviata.kz - үйіңізден немесе кеңсеңізден шықпай-ақ, әлемнің кез келген нүктесіне теміржол және әуе билеттерін кез келген бағытта онлайн режимінде табуға, брондауға және сатып алуға мүмкіндік беретін сервис.
Aviata қосымшасын мына сілтеме бойынша орнатуға болады.
